Chính sách giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) được khai triển để tương trợ các doanh nghiệp (DN) hồi phục sau dịch COVID-19 đã lâu, nhưng đến nay DN cho biết, vẫn chưa thể nhận được số tiền hoàn thuế. duyên do có sự chậm trễ, lúng túng của cơ quan chức năng. Trong lúc khó khăn do giảm sút đơn hàng, việc được chậm hoàn thuế càng khiến DN thêm chật vật khi bị kẹt hàng chục đến cả nghìn tỷ đồng.
Bị “giam” hàng nghìn tỷ tiền hoàn thuế
Ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội gỗ và lâm thổ sản Việt Nam cho biết, từ đầu năm 2022 đến nay, các DN xuất khẩu gỗ sử dụng nguồn gỗ rừng trồng, đặc biệt các DN sử ACT SEO dụng lượng cung gỗ rừng trồng lớn, như: dăm, ván bóc, ván ép, viên nén đang ACT SEO đối mặt với muôn vàn khó khăn, đặc biệt trong khâu hoàn lại VAT.
Theo quy định, thời kì hoàn VAT cho DN không quá 40 ngày kể từ khi cơ thuế quan hấp thụ hồ sơ. Tuy nhiên, thực tại cho thấy hầu hết các DN không được hoàn thuế từ tháng 4, tháng 5, thậm chí một số DN chưa được hoàn thuế từ tháng 1/2022.
Hàng trăm DN ngành gỗ đang “ngồi trên đống lửa” vì cơ thuế quan chậm hoàn cả nghìn tỷ đồng VAT
“Ước tính, lượng VAT mà các DN dùng gỗ rừng trồng chưa được hoàn tính đến nay đã lên tới 1.000 tỷ đồng, với hàng trăm DN hiện chưa được hoàn thuế. Có DN chưa được hoàn cả 200 tỷ đồng, nhiều DN chưa được hoàn 40-50 tỷ đồng. thời kì chậm hoàn thuế dẫn đến một số DN kinh doanh khó khăn, phải dừng xuất khẩu; một số DN hoạt động cầm chừng. Nếu tình trạng khó khăn trong việc hoàn VAT tiếp kéo dài trong ngày mai, nhiều DN sẽ phải đóng cửa”, ông Lập chia sẻ.
Theo đại diện Hiệp hội gỗ và lâm sản Việt Nam, việc chậm hoàn thuế do cơ thuế quan coi gỗ và các mặt hàng gỗ được làm từ gỗ rừng trồng trong nước là các mặt hàng có độ rủi ro cao về thuế. Do đó, những đơn vị này yêu cầu các cục thuế địa phương tăng cường thẩm tra, giám sát, phối hợp với cơ quan công an, thương chính, chính quyền địa phương… trong việc xác minh nguồn gốc gỗ.
Cục thuế Lạng Sơn cho biết, đã phát hiện các dấu hiệu rủi ro trong việc hoàn VAT. Để tương trợ DN xuất khẩu nông, lâm sản không phải ứng tiền để nộp VAT khi mua hàng hoá từ cơ sở chế biến nông, lâm sản, hải sản vừa ngăn chặn ACT SEO hành vi gian lận, trục lợi tiền hoàn VAT, Cục thuế Lạng Sơn kiến nghị Tổng cục Thuế coi xét không áp dụng phải kê khai tính thuế đầu ra đối với nông phẩm, lâm thổ sản, hải sản có cỗi nguồn từ sinh sản trong nước đã qua chế biến khi bán cho cơ sở kinh dinh thương mại để xuất khẩu.
Cụ thể, khi các DN nộp hồ sơ xin hoàn thuế, cơ quan quản lý thuế tại nhiều địa phương trả hồ sơ, đề nghị DN cung cấp sổ đỏ của chủ rừng và cần bên thứ ba là cơ quan kiểm lâm địa bàn hoặc UBND xã xác nhận hồ sơ nguồn cội lâm thổ sản. Thậm chí, chi cục thuế ở hầu hết các địa phương và chính quyền còn đi xác minh, diện tích rừng trồng là bao nhiêu, có hợp pháp không, có tranh chấp không; người ký hiệp đồng mua bán có đủ hành vi năng lực, có đủ năng lực cung cấp hàng, gỗ có đủ tuổi để phá hoang?
“Điều này chẳng những mâu thuẫn với quy định của Bộ NN&PTNT về xác minh nguồn gốc lâm thổ sản, mà còn làm ách tắc các hoạt động sản xuất kinh dinh và tạo ACT SEO ra tâm lý lo sợ trong cộng đồng DN, dù việc hoàn thuế là chính sách hỗ trợ DN vượt qua khó khăn”, chủ toạ Hiệp hội gỗ và lâm thổ sản Việt Nam chia sẻ.
Ghi nhận của PV tiên phong cho thấy, không chỉ các DN gỗ, hàng loạt DN khai khẩn, chế biến cao su, nhựa, sắn cũng phản ánh…đang gặp khó khăn về dòng ACT SEO tiền vì chưa được hoàn hàng chục, hàng trăm tỷ đồng thuế mỗi DN. Thậm chí nhiều DN đã đợi 1-2 năm vẫn chưa được hoàn lại VAT.
Ông Phạm Vũ Hà - Tổng thư ký Hiệp hội sắn Việt Nam cho biết, đến thời khắc này, các doanh nghiệp chế biến sắn chưa được hoàn khoảng 1.000 tỷ đồng. nguyên cớ là cơ thuế quan đề nghị hồ sơ của DN phải có thông tin xác minh về khách hàng, người mua hàng từ Trung Quốc dẫn đến dừng hoàn VAT của DN xuất khẩu sắn.
“Quy định hiện giờ về hoàn thuế giá trị gia tăng không có nội dung công nhận thông tin của khách hàng nước ngoài, nhưng cơ thuế quan lại vẽ ra. DN cũng không có trách nhiệm và năng lực xác minh nên không thể thực hành”, ông Hà cho hay.
Ông Hà nhấn mạnh câu chuyện này đã kéo dài hơn 2 năm. Hiệp hội Sắn và các DN đã gửi kiến nghị lên Tổng cục Thuế, Bộ Tài ACT SEO chính, Thủ tướng Chính phủ. Thủ tướng cũng đã có 3 văn bản chỉ đạo nhưng đến nay, Bộ Tài chính vẫn chưa xử lý, khiến nhiều DN ACT SEO nảy nợ xấu với ngân hàng và đối mặt nguy cơ ACT SEO dừng hoạt động.
Ông Phạm Văn Thành, Thành viên HĐQT Tập đoàn Cao su Việt Nam cũng cho biết, do chậm trễ của cơ thuế quan, hiện thời nhiều DN cao su bị “giam” từ 50 đến100 tỷ đồng. Chỉ tính riêng 5 DN cao su lớn là thành viên Tập đoàn Cao su Việt Nam, số thuế chưa được hoàn đã vào khoảng 290 tỷ đồng. “Trong hoàn cảnh giá cao su xuất khẩu đang ở mức thấp, các DN lại đang phải gồng mình trả lãi vay, việc chậm hoàn thuế đang làm cho ngành cao su khó càng thêm khó”, ông Thành san sớt.
Ngừa rủi ro, lách thuế?
Theo tìm hiểu của chúng tôi, duyên cớ chính dẫn đến việc chậm hoàn thuế VAT xuất hành từ Công văn số 633/TCT-TTKT ngày 7/3/2022 của Tổng cục Thuế về thanh tra, soát các DN có rủi ro về hoàn VAT. Trong đó, Tổng cục Thuế ACT SEO yêu cầu việc kiểm tra hoàn thuế phải xác minh qua các khâu trung gian từ F1, F2, F3... ACT SEO đến khâu rốt cục. Nếu các DN F1, F2, F3... không thực dân địa bàn quản lý, cục thuế làm thuê văn gửi cục thuế các địa phương có can dự để kiểm tra, đối chiếu, xác minh đến khâu chung cục.
Tuy nhiên, theo các DN, việc xác minh DN F1, F2, F3 là không khả thi; không nên vì một nhóm nhỏ DN ăn gian thuế mà “giam” tiền hoàn thuế của ACT SEO hàng nghìn DN chân chính, gây thiệt hại lớn cho cả cộng đồng.
Theo Vụ Kê khai và Kế toán thuế, Tổng Cục Thuế, đến ngày 14/12, cơ thuế quan ban hành gần 19.500 quyết định hoàn VAT với tổng số tiền hoàn là 142.384 tỷ đồng. Năm 2022, ngành Thuế thực hiện hơn 6.000 cuộc thanh tra, rà soát về hoá đơn, hoàn VAT. Tổng số thuế truy hoàn và phạt lên đến 630,8 tỷ đồng. Các đơn vị chuyên môn thuộc Tổng cục Thuế phối hợp đánh giá dữ liệu ACT SEO của 11.829 DN nảy sinh đề nghị hoàn VAT (từ ngày 1/1/2018 đến hết 30/8/2021), xác định 70 DN có rủi ro cao về hoàn thuế. Sau khi xác định DN rủi ro cao, ngành Thuế triển khai biện pháp thẩm tra và phát hiện, xử lý nhiều vụ việc gian lận hoàn thuế VAT.
Về việc phản ảnh của DN can hệ hồ sơ hoàn VAT tồn đọng lớn, thời gian giải quyết hồ sơ hoàn thuế rà trước kéo dài, Tổng cục Thuế cho biết, đã chỉ đạo cục thuế địa phương bố trí đầy đủ nguồn lực, đôn đốc đơn vị trực thuộc triển khai thẩm tra hoàn thuế.
“Tổng cục Thuế đã tổ chức đoàn công tác thẩm tra công tác hoàn thuế tại 5 cục thuế có số tiền hoàn lớn (Hà Nội, TPHCM, Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu) để nắm bắt vướng mắc, hạn chế”, đại diện Vụ Kê khai và Kế toán thuế (Tổng Cục Thuế) cho biết.
Theo Dương Hưng - Quỳnh Nga
tiên phong